برای درک اصول صدابرداری اجرای زنده، ابتدا باید با مفهوم مهندسی صدا (Sound Engineer) آشنا شوید. این حرفه‌ای تخصصی و علمی است که نیازمند آشنایی کامل با ابزارهای لازم برای ضبط، ویرایش، میکس، مسترینگ و بازتولید صدا می‌باشد. مهندسی صدا شامل شاخه‌های مختلفی از علوم مانند، مهندسی الکترونیک، آکوستیک، سایکوآکوستیک و موسیقی است. یک مهندس صدا فردی است متخصص و آموزش‌دیده در این حوزه‌ها که توانایی ضبط، بازتولید، ترکیب و نهایی‌سازی صدا را دارد و باید به‌خوبی با تجهیزات دیجیتال و آنالوگ آشنا باشد.
با وجود روش‌های مختلف برای ضبط موسیقی زنده، اصول ضبط به‌طور کلی و جهانی مشابه هستند. کیفیت ضبط موسیقی زنده تا حد زیادی به تجهیزات موجود بستگی دارد، و در صورتی که شما تجهیزات شخصی خود را نداشته باشید، امکانات در هر مکان ممکن است متفاوت باشد. اما اگر نگاهی کلی به اصول و روش‌های اصلی ضبط زنده بیندازیم، می‌توان این مهارت‌ها را تنظیم و بهبود داد.
درک این اصول به شما کمک می‌کند تا فرآیند ضبط موسیقی زنده را بهتر درک کرده و بتوانید تکنیک‌های مناسب برای بهینه‌سازی کیفیت صدا را در اجراهای زنده به کار ببرید.
مهندسـی صدای زنـده ( Sound Engineer Live )
مهندسان صدای زنده مسئول ایجاد، انتخاب یا پردازش موسیقی، دیالوگ و جلوه‌های صوتی برای ارائه محصول نهایی تاثیرگذار در اجرای زنده هستند. این شغل یکی از گزینه‌های عالی برای افرادی است که به‌طور همزمان به فناوری و هنر علاقه دارند، زیرا مهندسی صدا به تخصص فنی بالایی نیاز دارد. این افراد نه‌تنها به ایجاد و مدیریت صدا در یک ضبط یا اجرا می‌پردازند، بلکه وظایف متعددی را در بخش فنی صدا بر عهده دارند.
مهندس صدای زنده مسئول طراحی و مدیریت سطوح و خروجی‌های صدا است و همچنین نظارت بر تجهیزات فیزیکی صدا مانند آمپلی‌فایرها و میکروفون‌ها را به عهده دارد. در یک ضبط موسیقی، وظیفه مهندس صدا تنها به عمل ضبط محدود نمی‌شود. پس از ضبط، او مسئول ویرایش، میکس و مسترینگ آهنگ‌هاست تا بهترین نتیجه و کیفیت صدا را متناسب با دیدگاه هنرمند به دست آورد.
علاوه بر این، مهندس صدا برنامه‌ریزی‌های لازم را برای قرار دادن اسپیکرها در موقعیت‌های مناسب انجام می‌دهد، میکروفن‌گذاری را برای آلات موسیقی و گویندگان مدیریت می‌کند و همچنین کابل‌کشی‌ها و تنظیمات تجهیزات مورد نیاز برای پردازش، میکس و ضبط صدا را انجام می‌دهد. در واقع، این فرد به‌طور کامل فرآیند صوتی یک اجرای زنده را از ابتدا تا انتها مدیریت و بهینه‌سازی می‌کند.
بررسـی محل قرارگیـری صدابردار در سـالن
در حالت استاندارد، یک صدابردار در اجرای زنده باید در بین جمعیت حضور داشته باشد و با توجه به عواملی همچون تعداد حضار، دمای محیط، تعداد سازهای در حال نواختن و حتی تنظیمات هر قطعه، با اعتماد به شنیداری خود، صدابرداری مناسبی را رقم بزند. متاسفانه در ایران، تعداد محدودی از سالن‌ها شرایط مناسب برای صدابرداری حرفه‌ای را دارند.
همچنین، در بسیاری از سالن‌های اجرا مشاهده می‌شود که صدابردار پس از انجام میکروفن‌گذاری، به اتاق کنترل رفته و هیچ‌گونه اشرافی نسبت به استیج ندارد. او تنها از طریق اسپیکرها صدای سالن را مانیتور می‌کند. در این روش، بروز اشتباه بسیار محتمل است زیرا صدابردار قادر به شنیدن نکاتی مانند آکوستیک سالن و نحوه پخش صدا در فضا نخواهد بود، که این امر ممکن است منجر به قضاوت نادرست شود.
یکی دیگر از مشکلات موجود، استخدام صدابرداران ثابت در برخی سالن‌ها است. نکته اصلی این نیست که حضور این افراد به‌طور کلی مشکل‌ساز است، بلکه مشکل این است که حضور ثابت این افراد باعث عادت کردن آنها به فعالیت‌های روزمره می‌شود. این امر، مانند سایر مشاغل، می‌تواند منجر به خستگی شنوایی و کاهش توانمندی‌های تخصصی در صدابرداری شود، که در نتیجه تأثیر منفی بر کیفیت صدابرداری و اجرای زنده خواهد گذاشت.
صدابردار مختص گروه موسیقی
در تمام دنیا، گروه‌های قوی و پیشگام معمولاً همراه با گروه خود یک مهندس صدا دارند که به‌عنوان عضوی از تیم در کنار سایر اعضای گروه حضور دارد. این مهندس صدا علاوه بر اجرای پروژه‌ها در اجراهای زنده، به‌عنوان عضو فعال در تیم همکاری می‌کند و در کنار صدابرداران، در مکان‌های کنسرت به‌صورت مشترک فعالیت می‌کند. این همکاری بین مهندس صدا و سایر اعضای تیم، نقش بسیار مهمی در دستیابی به صدای مطلوب و کیفیت بالای اجراهای زنده ایفا می‌کند و کمک می‌کند تا اجرای موسیقی به بهترین شکل ممکن به مخاطب منتقل شود.
علت حضور این افراد در گروه:
اصولاً بر اساس تنظیم هر قطعه، آهنگساز یا تنظیم‌کننده اوج‌ها و فرودهایی را در نظر می‌گیرد که علاوه بر شیوه آهنگسازی، قسمتی از ایجاد هیجان را وارد حیطه دینامیکی صدا می‌کند. بهترین راه برای کنترل این بخش از دینامیک صدا، می‌تواند بر عهده مهندس صدای گروه در اجرای زنده باشد که به‌خوبی با قطعات گروه آشناست. یکی از مشکلاتی که در ایران وجود دارد، عدم تعامل مناسب میان مهندس صدای گروه و صدابرداران سالن‌ها است، که معمولاً این دو گروه ارتباط مؤثری با یکدیگر ندارند.
علت اصلی این مشکل بیشتر به جنبه‌های روان‌شناسی برمی‌گردد. صدابرداران سالن، به عنوان مسئولین فنی، به دلیل حضور مستمر در سالن‌ها و آشنایی با سیستم‌های موجود، ممکن است با ورود یک فرد جدید به عنوان مهندس صدای گروه احساس تهدید شغلی کنند و واکنش‌های نامناسبی نشان دهند. این مشکل قابل حل است اگر فعالیت‌ها به‌طور شفاف و تفکیک‌شده تعریف شوند. به‌این‌ترتیب، هر یک از افراد می‌توانند به‌طور واضح نقش خود را ایفا کنند بدون اینکه در حوزه‌های یکدیگر دخالت کنند.
مهندس صدای گروه با قطعات موسیقی آشناست و می‌داند چگونه هر بخش از صدا را در زمان مناسب تقویت یا کاهش دهد، در حالی که صدابردار سالن با محیط کاری خود و تجهیزات موجود آشنایی دارد. این ترکیب می‌تواند به‌طور چشمگیری کیفیت اجرا را بهبود بخشد و موقعیت شغلی هر دو فرد را تضمین کند، زیرا هر یک در تخصص خود بهترین عملکرد را خواهد داشت.
اعتماد به مهندس صدا در گروه:
در واقع، مهندس صدا به معنی واقعی کلمه، سازمان‌دهنده، آنالیزکننده و تدوین‌کننده اصلی صدا در زمان اجرای برنامه است که نه تنها کیفیت صوتی را مدیریت می‌کند بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر روی مخاطبان و حتی بر رهبری و آرامش نوازندگان و خوانندگان بگذارد. بنابراین، در هر اجرای زنده، استفاده از مهندسین با تجربه و متخصص در حوزه صدا ضروری است تا هم مخاطب نهایت لذت را از تجربه شنیداری خود ببرد و هم گروه موسیقی بهترین عملکرد خود را ارائه دهد.
اگر شما هم به دنبال تجهیزات صدابرداری زنده هستید و نمی‌دانید از خرید کدام شروع کنید یا حتی نمی‌دانید که به چه تجهیزاتی نیاز دارید و چقدر باید هزینه کنید، همین حالا با رسا تماس بگیرید. تیم ما آماده است تا شما را در انتخاب بهترین تجهیزات و حتی اصول صحیح صدابرداری راهنمایی کند و به شما کمک کند تا با بهترین انتخاب، کیفیت صدای مطلوب خود را به دست آورید.
