بالا بردن سرعت کامپیوتر

با پیشرفت فناوری، سرعت سخت‌افزار کامپیوترها به طور چشمگیری افزایش یافته است، اما این امر همیشه به معنای عملکرد بهتر سیستم عامل‌ها نیست. حتی با وجود سیستم‌های قدرتمند، ممکن است کاربران با کندی‌هایی در ویندوز، چه در نسخه ۱۰ و چه ۱۱، مواجه شوند. کاهش سرعت ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، و خوشبختانه روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند این مشکلات را حل کرده و به بهبود عملکرد سیستم کمک کنند.

اگرچه برخی از مقالات به خاموش کردن ویژگی‌های بصری مانند انیمیشن‌ها پیشنهاد می‌دهند، بسیاری از راهکارها می‌توانند بدون از دست دادن زیبایی و عملکرد ویندوز، سرعت سیستم را افزایش دهند. در این مقاله، نکات مختلفی بررسی می‌شوند که می‌توانند به شما کمک کنند تا بدون نیاز به هزینه‌های زیاد، به بالا بردن سرعت کامپیوتر شما کمک کند. از به روز رسانی سیستم عامل گرفته تا بهینه‌سازی تنظیمات مختلف، این روش‌ها به ویژه برای کسانی که با سیستم‌های قدیمی‌تر کار می‌کنند، مفید خواهند بود.

1. استفاده از برنامه Tune-Up Utility

برای افزایش سرعت ویندوز، استفاده از نرم‌افزارهای بهینه‌سازی سیستم مانند Tune-Up Utility می‌تواند مفید باشد. این برنامه‌ها به شما کمک می‌کنند تا فایل‌های غیرضروری و موقتی سیستم را پاک کنید، رجیستری را تمیزسازی کرده و تنظیمات بهینه‌سازی شده را اعمال کنید. با این حال، باید توجه داشت که بسیاری از این ابزارها فقط به مقدار کمی عملکرد سیستم را بهبود می‌بخشند.

همچنین، باید مراقب باشید که از نرم‌افزارهای معتبر و بررسی‌شده استفاده کنید. برخی از نرم‌افزارهای پاکسازی سیستم، تبلیغات مخرب و بدافزارها را نیز همراه خود دارند. به عنوان مثال، برنامه‌هایی مانند Iolo System Mechanic به عنوان گزینه‌های معتبر و آزمایش‌شده شناخته می‌شوند که می‌توانند به بهبود عملکرد سیستم کمک کنند. همیشه قبل از دانلود و نصب هر نرم‌افزاری، از منابع معتبر اطمینان حاصل کنید تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنید.

2. حذف Crapware (نرم‌افزارهای غیرضروری)

یکی از مشکلات رایج در بسیاری از رایانه‌های جدید این است که آنها با نرم‌افزارهای غیرضروری یا حتی نرم‌افزارهای ناخواسته (که به‌طور معمول به آن‌ها bloatware، crapware یا PUP (برنامه‌های بالقوه ناخواسته) گفته می‌شود) همراه هستند. این نرم‌افزارها معمولاً عملکرد سیستم را کاهش داده و فضای ذخیره‌سازی را اشغال می‌کنند.

برای حذف این برنامه‌ها، می‌توانید به راحتی از طریق منوی Start اقدام کنید. روی هر کاشی برنامه ناخواسته کلیک راست کرده و گزینه Uninstall را انتخاب کنید. این عمل بلافاصله برنامه را از سیستم شما حذف می‌کند. علاوه بر این، می‌توانید از گزینه Programs and Features در Control Panel یا از بخش Settings در ویندوز برای مدیریت و حذف برنامه‌ها استفاده کنید.

در صورتی که تعداد زیادی برنامه ناخواسته نصب شده باشد، می‌توانید فهرست برنامه‌ها را بر اساس نام سازنده، تاریخ نصب یا اندازه مرتب کنید. با این کار، به راحتی می‌توانید برنامه‌هایی که نمی‌خواهید را شناسایی کرده و حذف کنید. حتی اگر تعداد زیادی برنامه اضافی دارید، حذف این نرم‌افزارها می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم کمک کند، زیرا بسیاری از این برنامه‌ها در هنگام بوت بارگذاری شده و منابع سیستم (CPU و RAM) را اشغال می‌کنند.

همچنین ویندوز 10 و 11 دو نوع برنامه دارند: برنامه‌های دسکتاپ سنتی و برنامه‌های فروشگاه مایکروسافت (Windows Store apps). شما می‌توانید هر دو نوع را از طریق صفحه برنامه‌ها و ویژگی‌ها در تنظیمات ویندوز مشاهده کرده و برنامه‌های غیرضروری را حذف کنید.

حذف برنامه‌های اضافی علاوه بر آزاد کردن فضا، می‌تواند به بهبود سرعت عملکرد سیستم و کاهش مصرف منابع سیستم کمک کند.

3. محدود کردن فرآیندهای راه‌اندازی

یکی از دلایل کندی عملکرد سیستم‌های ویندوز، برنامه‌هایی است که به‌طور خودکار در هنگام راه‌اندازی سیستم اجرا می‌شوند و منابع زیادی را مصرف می‌کنند. بسیاری از این برنامه‌ها فرآیندهای جانبی را در پس‌زمینه اجرا می‌کنند که ممکن است شما نیازی به آن‌ها نداشته باشید. خوشبختانه، ویندوز ۱۰ و ۱۱ ابزار ساده‌تری برای مدیریت فرآیندهای راه‌اندازی نسبت به ویندوز ۷ ارائه می‌دهند.

برای محدود کردن فرآیندهایی که هنگام راه‌اندازی اجرا می‌شوند، می‌توانید از Task Manager استفاده کنید. ساده‌ترین راه برای فراخوانی Task Manager فشار دادن Ctrl-Shift-Esc است. سپس به تب Startup بروید. در این بخش، لیستی از تمام برنامه‌هایی که در هنگام راه‌اندازی ویندوز بارگیری می‌شوند را مشاهده خواهید کرد.

هر ورودی دارای ستونی به نام Impact است که نشان می‌دهد هر برنامه چه تأثیری بر سرعت راه‌اندازی دارد. ستون Status هم نشان می‌دهد که آیا برنامه در هنگام راه‌اندازی فعال است یا خیر. شما می‌توانید با کلیک راست روی هر برنامه، آن را غیرفعال کنید تا از بارگذاری خودکار آن جلوگیری شود.

برای مثال، اگر به‌طور منظم از iTunes استفاده نمی‌کنید، ممکن است نیازی به اجرای خودکار iTunesHelper نداشته باشید. این کار باعث می‌شود تا سرعت راه‌اندازی ویندوز بهبود یابد و منابع سیستم آزاد شود.

به طور کلی، غیرفعال کردن برنامه‌های غیرضروری که در زمان راه‌اندازی سیستم اجرا می‌شوند، می‌تواند به سرعت بخشیدن به عملکرد ویندوز کمک کند.

4. دیسک خود را پاک کنید

پاکسازی دیسک یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای بهبود عملکرد سیستم شماست. ابزار Disk Cleanup ویندوز به شما کمک می‌کند تا فایل‌های غیرضروری مانند فایل‌های موقت، کش صفحات وب آفلاین، و فایل‌های نصب‌کننده قدیمی را شناسایی و حذف کنید. برای استفاده از این ابزار، کافی است در منوی Start، عبارت Disk Cleanup را تایپ کنید و آن را باز کنید. پس از اجرای ابزار، گزینه‌هایی برای انتخاب نوع فایل‌هایی که می‌خواهید حذف کنید، به شما نمایش داده خواهد شد.

همچنین، ممکن است متوجه شوید که سطل آشغال شما پر شده است، که می‌تواند باعث اشغال فضای ارزشمند روی دیسک شود. اگر دیسک شما تقریباً پر باشد، این فایل‌ها می‌توانند تأثیر منفی بر سرعت سیستم شما داشته باشند.

برای بهبود بیشتر عملکرد، می‌توانید یکپارچه‌سازی دیسک را نیز انجام دهید. این کار به بهبود سرعت دسترسی به داده‌ها کمک می‌کند. برای انجام این کار، از ابزار Optimize Drives استفاده کنید که می‌توانید آن را با تایپ کردن نام آن در کادر جستجو در کنار دکمه Start پیدا کنید. توجه داشته باشید که اگر دیسک شما SSD است، نیازی به یکپارچه‌سازی ندارید، زیرا در SSDها هیچ قسمت متحرکی برای خواندن داده‌ها وجود ندارد.

همچنین، شما می‌توانید Storage Sense را فعال کنید. این ویژگی به‌طور خودکار فایل‌های موقت و غیرضروری مانند موارد موجود در سطل بازیافت را حذف می‌کند و به شما کمک می‌کند فضای ذخیره‌سازی سیستم را آزاد نگه دارید. این ویژگی به‌ویژه برای کاربران ویندوز ۱۰ و ۱۱ بسیار مفید است و عملکرد سیستم را بهبود می‌بخشد.

5. RAM بیشتر اضافه کنید

افزایش حافظه (RAM) یکی از راه‌های مؤثر برای بهبود سرعت عملکرد سیستم است، به ویژه در صورتی که با برنامه‌های سنگین و چندوظیفگی کار می‌کنید. ویندوز ۱۰ و ۱۱ به طور کارآمدتری حافظه را مدیریت می‌کنند، اما به طور کلی، هرچه حافظه بیشتری داشته باشید، سیستم شما قادر خواهد بود تا تعداد بیشتری از برنامه‌ها و وظایف را به‌طور همزمان مدیریت کند.

اگر از یک دسکتاپ PC استفاده می‌کنید، افزودن RAM به سیستم شما می‌تواند سرعت آن را بهبود بخشد. وب‌سایت‌های تولیدکنندگان حافظه مانند Crucial، Kingston، و Corsair ابزارهایی دارند که به شما کمک می‌کنند تا مطمئن شوید که نوع و مقدار رم قابل پشتیبانی برای سیستم شما چیست. به‌طور کلی، شما می‌توانید ۸ گیگابایت رم DDR4 با کارایی بالا را با قیمت‌های مناسب، کمتر از ۵۰ دلار پیدا کنید.

اگر امکان ارتقای RAM در سیستم شما وجود ندارد یا هزینه آن برای شما زیاد است، و سیستم شما هنوز از هارد دیسک‌های معمولی استفاده می‌کند، شما می‌توانید از ویژگی ReadyBoost در ویندوز استفاده کنید. این ویژگی به شما این امکان را می‌دهد که از یک دستگاه USB برای افزایش عملکرد حافظه استفاده کنید. داده‌ها بر روی حافظه ذخیره‌سازی قابل حمل ذخیره می‌شوند تا سرعت دسترسی به داده‌ها به‌ویژه در سیستم‌هایی که از هارد دیسک‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کنند، افزایش یابد.

با این حال، باید بدانید که افزودن RAM همیشه ممکن نیست. برخی از دستگاه‌های ویندوزی جدید مانند تبلت‌های سرفیس پرو امکان ارتقای RAM را ندارند. به طور مشابه، بسیاری از لپ‌تاپ‌های جدید و اولترابوک‌ها معمولاً حافظه ثابت دارند و نمی‌توان آن‌ها را ارتقا داد. بنابراین، قبل از انجام هرگونه ارتقا، بهتر است مطمئن شوید که سیستم شما قابلیت افزایش RAM را دارد.

6. یک SSD Startup Drive نصب کنید

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای افزایش سرعت سیستم، نصب یک درایو SSD (Solid State Drive) به عنوان درایو راه‌اندازی است. SSDها نسبت به هارد دیسک‌های قدیمی (HDD) سرعت بیشتری دارند، به‌ویژه در زمان راه‌اندازی سیستم و بارگذاری برنامه‌ها. در صورتی که از یک هارد دیسک چرخان قدیمی برای ذخیره سیستم عامل و برنامه‌ها استفاده می‌کنید، انتقال این داده‌ها به یک SSD می‌تواند تفاوت قابل توجهی در سرعت سیستم شما ایجاد کند.

برای افزایش سرعت راه‌اندازی ویندوز و بارگذاری برنامه‌ها، توصیه می‌شود که درایو SSD را جایگزین هارد دیسک راه‌اندازی قدیمی خود کنید. اگر از یک لپ‌تاپ استفاده می‌کنید، این تغییر می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما بسیاری از لپ‌تاپ‌ها قابلیت ارتقای فضای ذخیره‌سازی دارند و شما می‌توانید به راحتی یک SSD جدید نصب کنید.

اگر به هر دلیلی قادر به تعویض هارد دیسک داخلی خود نیستید، حتی یک SSD خارجی با اتصال USB 3.0 نیز می‌تواند تفاوت زیادی در سرعت برنامه‌هایی که نیاز به ذخیره‌سازی زیادی دارند، ایجاد کند. این راه‌حل می‌تواند به خصوص برای برنامه‌هایی مانند Adobe Photoshop و دیگر نرم‌افزارهای حرفه‌ای که نیاز به دسترسی سریع به فایل‌ها دارند، مفید باشد.

7. وجود ویروس‌ها و جاسوس‌افزارها را بررسی کنید

وجود ویروس‌ها، جاسوس‌افزارها و سایر بدافزارها یکی از دلایل اصلی کند شدن عملکرد سیستم است. این نرم‌افزارهای مخرب می‌توانند منابع سیستم شما را مصرف کرده و عملکرد کلی کامپیوتر را کاهش دهند. برای جلوگیری از این مشکلات، مهم است که به‌طور منظم سیستم خود را برای ویروس‌ها و بدافزارها اسکن کنید.

برای انجام این کار، شما می‌توانید از ابزارهای داخلی مانند Windows Defender استفاده کنید که به‌طور پیش‌فرض در ویندوز 10 و 11 موجود است. همچنین، می‌توانید از برنامه‌های شخص ثالث معتبر مانند Malwarebytes Free برای اسکن و پاکسازی سیستم خود از بدافزارها استفاده کنید. اگر به دنبال حفاظت پیشرفته‌تر هستید، می‌توانید از محصولات آنتی‌ویروس پولی استفاده کنید که محافظت مداوم از سیستم شما را فراهم می‌کنند.

همچنین، انتخاب نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس با ردپای سبک بر عملکرد سیستم بسیار مهم است. برخی از محصولات ضد بدافزار نسبت به سایرین تأثیر کمتری روی منابع سیستم دارند و سرعت سیستم شما را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند.

8. حالت Power Mode را به بهترین عملکرد تغییر دهید

یکی از روش‌های ساده برای افزایش سرعت عملکرد سیستم، تغییر تنظیمات حالت مصرف برق به “عملکرد بالا” است. این گزینه به سیستم شما اجازه می‌دهد تا از تمام توان پردازشی خود استفاده کند و در نتیجه، بهبود چشمگیری در سرعت و پاسخ‌دهی خواهید دید. این تغییر می‌تواند به‌ویژه هنگام انجام کارهای سنگین مانند ویرایش ویدیو یا اجرای بازی‌های گرافیکی مفید باشد.

برای تغییر حالت مصرف برق در ویندوز 10، ابتدا به System > Power & Sleep در تنظیمات بروید و سپس روی Additional Power Settings کلیک کنید. در اینجا، از منوی کشویی در سمت راست، گزینه High Performance را انتخاب کنید.

در ویندوز 11، فرایند مشابه است، اما نیازی به انتخاب “Show Additional Plans” نیست. کافی است به Settings > System > Power & Battery بروید و سپس گزینه‌های “Better Performance” یا “Best Performance” را انتخاب کنید.

توجه داشته باشید که این تنظیمات ممکن است باعث مصرف بیشتر انرژی شوند، بنابراین اگر لپ‌تاپ دارید و می‌خواهید مدت زمان بیشتری از باتری خود استفاده کنید، بهتر است این حالت را فقط زمانی فعال کنید که نیاز به عملکرد حداکثری دارید.

9. عیب یابی را اجرا کنید

یکی از روش‌های مؤثر برای رفع مشکلات عملکردی ویندوز، استفاده از ابزارهای عیب‌یابی داخلی است. برای اجرای آن‌ها، ابتدا روی دکمه Start کلیک کرده و عبارت “عیب یابی” را جستجو کنید. ویندوز به شما پیشنهاد می‌دهد تا از برنامه‌های عیب‌یاب استفاده کنید. این برنامه‌ها می‌توانند به طور خودکار یا دستی اجرا شوند و مشکلات رایج سیستم را شناسایی و برطرف کنند.

به طور خاص، می‌توانید عیب‌یاب‌هایی مانند سخت‌افزار و دستگاه‌ها، برنامه‌های فروشگاه ویندوز، و جستجو و نمایه‌سازی را اجرا کنید. اگر رایانه شما کند است، ممکن است بخواهید نمایه‌سازی جستجو را غیرفعال کنید، همانطور که در نکته ۱۱ گفته شد.

همچنین، می‌توانید به Control Panel بروید، روی دکمه Start کلیک کرده و “Control Panel” را جستجو کنید. سپس به مسیر System > Security > Security and Maintenance بروید، روی Maintenance کلیک کنید و گزینه Start Maintenance را انتخاب کنید. این کار به طور خودکار در یک برنامه روزانه اجرا می‌شود و می‌توانید زمان اجرای آن را تغییر دهید.

اگر هنوز مشکلاتی دارید و رایانه شما به شدت کند شده است، گزینه شروع تازه را از برنامه Windows Security امتحان کنید. این گزینه می‌تواند سیستم شما را به حالت اولیه بازگرداند، اما توجه داشته باشید که برخی از برنامه‌های نصب شده ممکن است حذف شوند، هرچند که فایل‌های شخصی شما تحت تأثیر قرار نخواهند گرفت.

10. تغییر ظاهر در گزینه‌های عملکرد

اگر رایانه شما قدیمی است یا به دنبال افزایش سرعت آن هستید، تغییر تنظیمات ظاهر می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای دسترسی به این تنظیمات در ویندوز ۱۰ یا ۱۱، کافی است عبارت “تنظیم ظاهر” را در کادر جستجو در منوی استارت تایپ کنید.

در پنجره Performance Options، می‌توانید گزینه Adjust for best performance را انتخاب کنید تا تمام جلوه‌های بصری غیرفعال شوند. این انتخاب موجب می‌شود که برخی ویژگی‌های گرافیکی، مانند شفافیت پنجره‌ها یا انیمیشن‌ها، حذف شوند و عملکرد سیستم بهبود یابد.

اگر ترجیح می‌دهید برخی از جلوه‌ها را حفظ کنید، می‌توانید گزینه‌ها را به صورت دستی انتخاب کنید. در این صورت، می‌توانید جلوه‌هایی مانند “نمایش پنجره‌های کوچک” یا “افکت‌های سایه برای نوار وظیفه” را فعال کنید، در حالی که بقیه ویژگی‌های غیرضروری را غیرفعال می‌کنید.

همچنین می‌توانید از بخش Settings و جستجوی عبارت “Maintenance” یا “Performance” برای دسترسی به این ابزار استفاده کنید. این تغییرات می‌تواند به طور قابل توجهی به افزایش سرعت رایانه‌های قدیمی کمک کند.

11. نمایه سازی جستجو را خاموش کنید

برای سیستم‌های کم مصرف، نمایه سازی جستجو می‌تواند منابع سیستم را مصرف کند و در نتیجه عملکرد را کاهش دهد. اگر به جستجوی زیادی نیاز ندارید، خاموش کردن نمایه سازی می‌تواند سرعت رایانه شما را بهبود بخشد.

برای خاموش کردن نمایه سازی جستجو:

• پنجره Indexing Options را باز کنید (برای دسترسی به آن، عبارت index را در کادر جستجوی منوی Start تایپ کنید).
• روی Modify کلیک کنید و مکان‌هایی را که نمی‌خواهید ایندکس شوند، انتخاب کنید.
• با انتخاب Advanced می‌توانید مشخص کنید که کدام نوع فایل باید ایندکس شوند.

اگر هنوز هم می‌خواهید نمایه سازی جستجو فعال باشد اما سرعت رایانه شما کاهش یابد، می‌توانید فرآیند آن را موقتاً متوقف کنید:

• روی This PC راست کلیک کرده و Manage را انتخاب کنید.
• در پنجره جدید، به Services and Applications بروید و روی Services کلیک کنید.
• جستجوی ویندوز را پیدا کرده و روی آن دوبار کلیک کنید.
• در پنجره Properties، نوع راه‌اندازی را به Manual یا Disabled تغییر دهید.
• همچنین می‌توانید با انتخاب Stop از پنل سمت راست، فرآیند نمایه سازی را به‌طور موقت متوقف کنید. اگر بعداً به جستجو نیاز داشتید، آن را دوباره روشن کنید.

این تنظیمات به شما کمک می‌کند تا منابع سیستم را آزاد کرده و عملکرد رایانه خود را افزایش دهید.

12. Tips and Notifications را خاموش کنید

اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد که برای افزایش سرعت رایانه به شما پیشنهاد خاموش کردن نکات ویندوز داده شود، اما این کار می‌تواند پردازش‌هایی که ویندوز برای نمایش نکات و اعلان‌ها انجام می‌دهد را کاهش دهد و به این ترتیب سرعت کلی سیستم شما را افزایش دهد.

برای خاموش کردن نکات و اعلان‌ها:

• به Settings بروید و Notifications & Actions را باز کنید.
• در این بخش، می‌توانید اعلان‌ها را به‌طور کامل با یک سوئیچ خاموش کنید یا فهرستی از برنامه‌هایی که قادر به ارسال اعلان هستند را مشاهده کنید.
• برنامه‌هایی را که نمی‌خواهید از آنها اعلان دریافت کنید، از لیست حذف کنید.

همچنین می‌توانید برای کاهش حواس‌پرتی، Focus Assist را در Action Center فعال کنید. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا موقتاً اعلان‌ها را غیرفعال کرده و تجربه کاربری خود را بهتر کنید. به علاوه، این کار به شما این امکان را می‌دهد که زمانی که نیاز به تمرکز دارید، از حواس‌پرتی‌های اضافی جلوگیری کنید و سیستم شما روان‌تر به نظر برسد.

خاموش کردن نکات و اعلان‌ها می‌تواند کمک کند تا منابع سیستمی آزاد شوند و عملکرد کلی رایانه شما بهبود یابد.

تیم رسا نیز می‌تواند در ارائه مشاوره و راهکارهای فنی، به کاربران کمک کند تا در این مسیر بهترین تصمیم‌ها را بگیرند و عملکرد سیستم‌هایشان را بهینه کنند. این اقدامات، به خصوص در محیط‌های حرفه‌ای و زمانی که نیاز به افزایش سرعت و کارایی سیستم‌ها دارید، می‌تواند تاثیر زیادی در بهبود عملکرد سیستم شما داشته باشد.