پردازنده کامپیوتر شما یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم است و برای عملکرد بهینه، باید دمای آن به درستی مدیریت شود. اگر خنک‌کننده CPU مناسب را برای پردازنده خود انتخاب کنید، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که پردازنده در دمای مطلوب کار کرده و از مشکلات احتمالی ناشی از گرمای زیاد جلوگیری می‌شود. در این راهنمای انتخاب خنک کننده مناسب پی سی به شش عامل کلیدی پرداخته‌ایم که باید هنگام انتخاب کولر مناسب برای سیستم خود در نظر بگیرید.
-
بودجه شما
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در انتخاب خنک‌کننده CPU در نظر بگیرید، بودجه شماست. اگر تنها قصد ارتقای سیستم خنک‌کننده را دارید، این فرآیند ساده‌تر خواهد بود. اما اگر خنک‌کننده را به‌عنوان بخشی از یک سیستم جدید انتخاب می‌کنید، باید بخش مناسبی از بودجه خود را به آن اختصاص دهید. هزینه کم می‌تواند منجر به انتخاب خنک‌کننده‌ای شود که توانایی کافی برای مدیریت دمای پردازنده شما را ندارد. از سوی دیگر، صرف هزینه بیش‌ازحد نیز ممکن است منابع مالی را از سایر اجزای مهم‌تر سیستم، مانند پردازنده یا کارت گرافیک، کاهش دهد.
به‌طور کلی، هرچه پردازنده قوی‌تر باشد و در فرکانس‌های بالاتری (چه در حالت پیش‌فرض و چه در اورکلاک) فعالیت کند، به خنک‌کننده قدرتمندتری نیاز دارد. بنابراین، اگر بودجه محدودی دارید، بهتر است از خنک‌کننده‌ای که همراه CPU ارائه می‌شود، استفاده کنید. اما اگر بودجه بیشتری دارید، پیشنهاد می‌شود که بین ۳ تا ۷ درصد از هزینه کلی سیستم را به خرید یک خنک‌کننده مناسب اختصاص دهید.
-
مورد استفاده خاص شما
اگر قصد اورکلاک پردازنده خود را دارید و می‌خواهید عملکرد آن را به حداکثر برسانید، باید روی یک خنک‌کننده حرفه‌ای و قدرتمند سرمایه‌گذاری کنید. اما اگر در حال ساخت یک سیستم گیمینگ با بودجه محدود هستید و قصد اورکلاک ندارید، یک خنک‌کننده سطح پایه کفایت می‌کند. حتی می‌توانید از خنک‌کننده استوک (همراه پردازنده) استفاده کنید، به‌خصوص اگر بودجه شما محدود باشد.
خنک‌کننده‌های استوک برای کاربران معمولی کاملاً مناسب هستند. برخی از خنک‌کننده‌های همراه پردازنده‌های Ryzen از شرکت AMD حتی توانایی پشتیبانی از اورکلاک ملایم را دارند و در برخی موارد، عملکردی مشابه خنک‌کننده‌های اقتصادی موجود در بازار ارائه می‌دهند.
نکته مهم این است که اگر استفاده شما از سیستم نیازی به خنک‌کنندگی اضافه ندارد، هزینه‌ی اضافی برای یک خنک‌کننده سطح بالا ضروری نیست. اما اگر قصد دارید بیشترین توان پردازنده خود را استخراج کنید، ارتقای خنک‌کننده کاملاً ضروری خواهد بود.
-
خنک کننده هوا در مقابل خنک کننده های AIO
انتخاب بین خنک‌کننده بادی و خنک‌کننده مایع یکی از تصمیمات مهم برای سازندگان سیستم است. هر یک از این روش‌های خنک‌کنندگی دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. در ادامه، به بررسی خلاصه‌ای از ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید:
خنک‌کننده مایع (Liquid Cooler)
مزایا:
- خنک‌کنندگی بهتر، به‌ویژه برای پردازنده‌های قدرتمند و اورکلاک‌شده
- عملکرد بی‌صداتر (در برخی مدل‌ها)
- طراحی زیباتر، مناسب برای سیستم‌های گیمینگ و نمایش RGB
معایب:
- هزینه بالاتر نسبت به خنک‌کننده‌های بادی
- نیاز به نگهداری بیشتر و احتمال نشتی در طولانی‌مدت
- نصب پیچیده‌تر و نیاز به فضای مناسب در کیس
خنک‌کننده بادی (Air Cooler)
مزایا:
- قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر نسبت به خنک‌کننده‌های مایع
- نصب ساده و بدون نیاز به نگهداری خاص
- دوام و طول عمر بالا به دلیل نبود قطعات متحرک حساس
معایب:
- اندازه بزرگ‌تر که ممکن است باعث مشکل در نصب شود (به‌خصوص در کیس‌های کوچک)
- عملکرد محدود در دفع گرمای پردازنده‌های اورکلاک‌شده
- ممکن است نویز بیشتری نسبت به برخی خنک‌کننده‌های مایع ایجاد کند
-
تأثیر اندازه فن بر سطح نویز خنک‌کننده CPU
اگر به دنبال ساخت یک سیستم کم‌صدا هستید، خنک‌کننده CPU و به‌ویژه فن‌های آن نقش مهمی در کاهش نویز دارند. به‌طور کلی، فن‌های بزرگ‌تر نسبت به فن‌های کوچک‌تر کم‌صداتر هستند، زیرا برای ایجاد خنک‌کنندگی مشابه، نیازی به چرخش با سرعت بالا ندارند. این ویژگی باعث می‌شود که عملکرد خنک‌کننده بهینه‌تر شده و نویز تولیدی کاهش یابد.
فن‌های ۱۴۰ میلی‌متری معمولاً ساکت‌تر از فن‌های ۱۲۰ میلی‌متری هستند، زیرا می‌توانند حجم بیشتری از هوا را با سرعت کمتر جابه‌جا کنند. همچنین، خنک‌کننده‌هایی که از چندین فن استفاده می‌کنند، به دلیل تقسیم وظیفه بین فن‌ها، نیازی به چرخش سریع ندارند و در نتیجه نویز کمتری تولید می‌کنند. برخی از تولیدکنندگان سطح نویز فن‌های خود را در مشخصات فنی ذکر می‌کنند، اما بهترین راه برای اطمینان از میزان صدای یک خنک‌کننده، مطالعه بررسی‌های تخصصی و بنچمارک‌های عملی است. اگر نویز کم برای شما اهمیت دارد، پیشنهاد می‌شود قبل از خرید، تست‌های انجام‌شده روی خنک‌کننده‌های مختلف را بررسی کنید تا انتخابی آگاهانه داشته باشید.
-
سوکت CPU
در حالی که اکثر سازندگان خنک کننده CPU کولرهای خود را به گونه ای تولید می کنند که با اکثر سوکت های CPU مناسب می شوند (معمولاً با ارائه براکت های مختلف برای سوکت های معمولی مختلف)، خنک کننده های CPU خاصی وجود دارند که فقط با یک سوکت CPU خاص سازگار هستند. بنابراین، مطمئن شوید که خنک کننده پردازنده مورد نظر شما با ترکیب مادربرد/پردازنده ای که دارید یا می خواهید تهیه کنید، سازگار است.
این اطلاعات را می توان به راحتی هم در CPU یا مادربرد و هم در برگه مشخصات خنک کننده CPU شما یافت. در بسیاری از موارد، می‌توانید سازگاری کوئر/سوکت CPU را مستقیماً در خرده‌فروشی آنلاینی که قصد خرید از آن را دارید تعیین کنید. پردازنده‌ها، مادربردها و خنک‌کننده‌ها تقریباً همیشه سوکت‌هایشان را مستقیماً در عنوان محصول یا جزئیات محصول خود ذکر می‌کنند.
-
سازگاری کامل خنک‌کننده با سیستم
علاوه بر تطابق خنک‌کننده پردازنده با سوکت مادربرد، باید سایر عوامل مهم را نیز در نظر بگیرید تا از سازگاری کامل آن با کیس و قطعات دیگر اطمینان حاصل کنید.
- ارتفاع خنک‌کننده
برخی از کولرهای پردازنده آن‌قدر بلند هستند که ممکن است در کیس‌های خاص جا نشوند. قبل از خرید، حتماً ارتفاع خنک‌کننده را در مشخصات محصول بررسی کنید و آن را با فضای داخلی کیس مقایسه کنید تا از قرارگیری صحیح آن مطمئن شوید.
- حجم و ابعاد
کولرهای هوای رده‌بالا معمولاً ابعاد بزرگی دارند که ممکن است باعث ایجاد تداخل در برخی بخش‌های مادربرد شوند. مثلاً ممکن است روی اسلات‌های رم (DIMM) قرار بگیرند و با ماژول‌های حافظه بلندتر تداخل داشته باشند. همچنین، ممکن است روی اسلات PCIe آویزان شوند و شما را مجبور کنند که کارت گرافیک خود را در یک اسلات پایین‌تر نصب کنید. بنابراین، قبل از خرید، حتماً ابعاد خنک‌کننده را با چیدمان مادربرد و سایر قطعات بررسی کنید.
- اندازه رادیاتور در کولرهای مایع
اگر قصد استفاده از خنک‌کننده‌های مایع (به‌ویژه AIO) را دارید، اندازه رادیاتور عامل تعیین‌کننده‌ای در سازگاری آن با کیس شما خواهد بود. رادیاتورها در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند و همه کیس‌ها نمی‌توانند هر نوع رادیاتوری را در خود جای دهند. قبل از خرید، مشخصات کیس خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که فضای کافی برای نصب رادیاتور خنک‌کننده مایع وجود دارد.
نکاتی پیش از خرید خنک کننده
نکات مهمی پیش از انتخاب خنک کننده مطلوب وجود دارد که باید در نظر گرفت و یا قبل از تغییری در کیس خود باید به این نکات توجه کرد:
- نوع خنک کننده: انتخاب بین خنک‌کننده بادی و مایع به میزان استفاده از سیستم و بودجه شما بستگی دارد، اگر از سیستم خود برای کارهای سنگین مانند بازی‌های حرفه‌ای، رندرینگ و اورکلاک استفاده می‌کنید، خنک‌کننده‌های مایع می‌توانند عملکرد بهتری ارائه دهند. اگر بودجه محدودی دارید یا نیاز به خنک‌کنندگی متوسط دارید، گزینه‌های بادی مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند و همچنان کارایی مناسبی ارائه می‌دهند.
- فن‌ها و نویز تولیدی: دو عامل مهم در انتخاب فن‌های خنک‌کننده عبارتند از:جریان هوا (CFM): فن‌هایی که جریان هوای بیشتری تولید می‌کنند، خنک‌کنندگی بهتری ارائه می‌دهند.سطح نویز (DB): فن‌های با نویز کمتر، تجربه کاربری آرام‌تری فراهم می‌کنند. معمولا فن‌های با صدای زیر ۴۰ دسی‌بل (DB) کم‌صدا محسوب می‌شوند. فن‌های بالای ۵۰ دسی‌بل ممکن است صدای قابل‌توجهی تولید کنند. فن‌های بزرگ‌تر معمولاً در سرعت‌های پایین‌تر، جریان هوای بیشتری را با نویز کمتر تولید می‌کنند.
- انتخاب کیس: جریان هوای مطلوب، عملکرد خنک‌کننده را بهبود می‌بخشد. بنابراین کیس‌های بزرگ‌تر فضای بیشتری برای تهویه مناسب و نصب خنک‌کننده‌های کارآمد فراهم می‌کنند. وجود ورودی و خروجی هوای کافی در کیس، تأثیر مستقیمی بر عملکرد خنک‌کننده دارد. اگر از کولرهای مایع یا خنک‌کننده‌های حجیم استفاده می‌کنید، باید اطمینان حاصل کنید که کیس از نظر ابعاد با آن‌ها سازگار است.
