لپتاپهای مدرن امروزی نه تنها سبک و راحت هستند، بلکه قابلیت انجام چندین وظیفه به طور همزمان را نیز دارند. این دستگاهها به گونهای طراحی شدهاند که عمر طولانی داشته باشند، البته به شرطی که از آنها به درستی مراقبت کنید. اگر با لپتاپ خود به خوبی رفتار کنید و از آن در برابر خطرات و آسیبهای احتمالی محافظت کنید، میتوانید از آن برای مدت طولانی بهره ببرید.
با این حال، ممکن است متوجه شوید که دستگاه شما سریعتر از آنچه که انتظار میرود خراب میشود. در این صورت ممکن است از خود بپرسید: “چرا لپتاپ من دچار مشکل شده است؟” گاهی ممکن است مشکل از خودتان باشد. برخی از عادات نادرست محاسباتی میتوانند باعث خرابی و مشکلات سختافزاری در دستگاه شوند که نه تنها به عملکرد آن آسیب میزند، بلکه میتواند بر امنیت دادهها و حتی هزینههای شما تأثیر بگذارد.
آیا شما هم ممکن است مقصر این مشکلات باشید؟ در اینجا 10 عادتی که میتواند لپ تاپ را نابود کند را بررسی خواهیم کرد. ممکن است شما حتی متوجه نشوید که این کارها را انجام میدهید یا فکر کنید که این اقدامات بیضرر هستند. بیایید شروع کنیم.
-
کامپیوتر خود را به اندازه کافی ریستارت نکنید
امروزه بسیاری از مردم پس از اتمام کار با لپتاپ، فقط درب آن را میبندند و دستگاه را در حالت خواب قرار میدهند. این روش راحت است و باعث میشود زمانی که دوباره لپتاپ را باز میکنید، به سرعت آماده استفاده شود. اما وقتی که لپتاپ به طور کامل خاموش نمیشود، کش ذخیرهشده در حافظه آن همچنان فعال باقی میماند.
رم لپتاپ شما برای ایجاد تجربهای روان از چندوظیفهای عمل میکند. دادههای ذخیرهشده در حافظه پنهان بهراحتی قابل دسترسی هستند، بنابراین برنامهها سریعتر بارگذاری میشوند. با این حال، این دادههای کش تنها زمانی از بین میروند که کامپیوتر را خاموش یا راهاندازی مجدد کنید. بنابراین، خاموش کردن یا راهاندازی مجدد لپتاپ میتواند به طور چشمگیری مفید باشد.
راهاندازی مجدد کامپیوتر بهطور دورهای میتواند سیستم را تازه کرده و در صورت وجود مشکلات، آنها را برطرف کند. پس اگر یک تکنسین از شما بپرسد که “آیا دوباره سعی کردهاید آن را خاموش و روشن کنید؟”، به یاد داشته باشید که این درخواست بیدلیل نیست.
-
باز کردن بیش از حد برنامه ها و فرآیندهای پس زمینه نبستن مداوم آنها
همانطور که در بالا اشاره کردیم، برنامهها از منابع CPU و RAM استفاده میکنند. هنگامی که لپتاپ شما قادر است تنها تعداد محدودی از کارها را بهطور همزمان انجام دهد، بارگذاری بیش از حد آن با برنامهها و فرآیندهای پسزمینه میتواند به شدت عملکرد آن را کاهش دهد. اگر از یک برنامه استفاده نمیکنید، بهتر است آن را ببندید تا منابع RAM آزاد شده و برای برنامههایی که واقعاً به آنها نیاز دارید، در دسترس باشند.
نگهداشتن برنامهها در پسزمینه نه تنها باعث کاهش سرعت سیستم میشود، بلکه ممکن است باعث ایجاد اختلال در عملکرد نرمافزارها نیز شود. بنابراین، بهتر است از سیستم خود مراقبت کرده و تلاش نکنید آن را به حداکثر توانش فشار دهید. میتوانید از طریق Task Manager در ویندوز یا Activity Monitor در مک، مصرف CPU و RAM را بررسی کرده و فرآیندهایی که استفاده نمیکنید را ببندید. توجه داشته باشید که بستن یک برنامه فقط با کلیک بر روی دکمه “X” ممکن است آن را به طور کامل از بین نبرد و آن برنامه همچنان در پسزمینه در حال اجرا باشد. بنابراین، مطمئن شوید که برنامه را به طور کامل بستهاید.
-
عدم پشتیبانگیری منظم
نگهداشتن برنامهها در پسزمینه نه تنها باعث کاهش سرعت سیستم میشود، بلکه ممکن است باعث ایجاد اختلال در عملکرد نرمافزارها نیز شود. بنابراین، بهتر است از سیستم خود مراقبت کرده و تلاش نکنید آن را به حداکثر توانش فشار دهید. میتوانید از طریق Task Manager در ویندوز یا Activity Monitor در مک، مصرف CPU و RAM را بررسی کرده و فرآیندهایی که استفاده نمیکنید را ببندید. توجه داشته باشید که بستن یک برنامه فقط با کلیک بر روی دکمه “X” ممکن است آن را به طور کامل از بین نبرد و آن برنامه همچنان در پسزمینه در حال اجرا باشد. بنابراین، مطمئن شوید که برنامه را به طور کامل بستهاید.
ممکن است فکر کنید که تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات برای شما ضروری نیست، اما در حقیقت، ممکن است هر لحظه برای درایو ذخیرهسازی شما اتفاقی بیفتد و همه دادههای شما از بین برود. تمام هارد دیسکها، از جمله درایوهای دیسک سخت سنتی (HDD)، درایوهای حالت جامد (SSD) یا حتی درایوهای فیوژن، عمر محدودی دارند و بالاخره از کار میافتند.
هر کدام از این درایوها طول عمر متفاوتی دارند، اما به مرور زمان، علائمی از شکست در آنها مشاهده خواهد شد. به احتمال زیاد دیر یا زود با خرابی یا از دست دادن فایلها روبرو خواهید شد. گاهی اوقات، حتی ممکن است یک خرابی کلی هارد دیسک اتفاق بیفتد که به طور کامل دادههای شما را از بین ببرد.
از آنجا که نمیتوان همیشه خرابی هارد دیسک را به راحتی تشخیص داد، داشتن یک پشتیبانگیری منظم میتواند شما را از بروز مشکلات بزرگ نجات دهد. شما میتوانید از فضای ذخیرهسازی ابری آنلاین یا هارد دیسک خارجی برای تهیه نسخه پشتیبان استفاده کنید. البته، مهم است که توجه داشته باشید در صورتی که دسترسی به اینترنت نداشته باشید یا هارد دیسک خارجی شما در دسترس نباشد، بهتر است از بیش از یک نسخه پشتیبان استفاده کنید.
در نهایت، آماده بودن برای خرابی احتمالی هارد دیسک و داشتن دانش برای تعویض آن میتواند شما را در مواقع بحرانی یاری کند. بهترین راهحل برای خرابی هارد دیسک، تعویض کامل آن است، چرا که در صورت آسیب دیدن بخشهای زیادی از درایو، آن را نمیتوان بهطور مؤثر تعمیر کرد. برای اطلاعات بیشتر در مورد تعویض هارد دیسک، میتوانید راهنمای ما را مطالعه کنید.
-
گذاشتن اشیاء روی صفحهکلید
قرار دادن خودکار، قلم یا هر شی دیگری روی صفحه کلید و بستن درب لپتاپ، بهویژه زمانی که فراموش میکنید آنها را بردارید، میتواند باعث آسیب به صفحه نمایش یا پنل لمسی دستگاه شود. حتی با وجود شکافهایی که در صفحهکلید برای قرار دادن وسایل کوچک وجود دارد، بسته شدن درب لپتاپ بدون توجه به این اشیاء میتواند هزینهای سنگین به همراه داشته باشد. تعمیر صفحه نمایش لپتاپهای LED امروزه دشوارتر شده است، زیرا صفحهها نازکتر و حساستر از گذشته شدهاند و ممکن است در حین تعمیر، حتی آسیب بیشتری ببینند.
-
گرفتن لپتاپ از صفحه نمایش؛ اشتباهی که میتواند آسیب جدی وارد کند
حمل لپتاپها از صفحه نمایش یکی از اشتباهات رایج است که میتواند به شدت به صفحه نمایش آسیب برساند. چون لپتاپها امروزه بهویژه برای جابهجایی طراحی شدهاند، برخی افراد به اشتباه از صفحه نمایش برای برداشتن لپتاپ استفاده میکنند. این کار فشار زیادی به شیشه و پیکسلهای داخلی صفحه نمایش وارد میکند و ممکن است منجر به ترک خوردن یا آسیب دیدن آن شود.
برای جلوگیری از این آسیبها، همیشه لپتاپ خود را از پایه (شاسی) بردارید. شاسی بهعنوان یک محافظ بیرونی عمل میکند و میتواند فشار را بهتر از صفحه نمایش شیشهای تحمل کند. اگر صفحه نمایش لپتاپ شما آسیب دید، میتوانید درباره نحوه تعمیر آن و تفاوت آن با خرابی کارت گرافیک بیشتر مطالعه کنید.
-
استفاده از لپتاپ روی سطوح بدون تهویه؛ قاتل پنهان سختافزار
هر لپتاپ دارای یک سیستم خنککننده شامل فن و هیتسینک است که گرمای تولیدشده توسط پردازنده را دفع میکند. این گرما از طریق دریچههای هوا که معمولاً در کنارهها یا زیر دستگاه قرار دارند، خارج میشود. اما اگر این دریچهها مسدود شوند، گرما در داخل لپتاپ جمع شده و باعث افزایش دما میشود.
قرار دادن لپتاپ روی سطوح نرم مانند تخت، پتو یا حتی روی پا، دریچههای هوا را میبندد و در عرض ۳۰ دقیقه میتواند دستگاه را بیش از حد داغ کند. گرمای زیاد نهتنها عملکرد لپتاپ را کاهش میدهد، بلکه میتواند به قطعات حیاتی مانند مادربرد و هارد دیسک آسیب برساند. همچنین، فن خنککننده مجبور میشود برای جبران تهویه نامناسب، بیش از حد کار کند و در نتیجه زودتر خراب شود.
برای جلوگیری از این مشکلات، همیشه از لپتاپ روی یک سطح صاف و سخت مانند میز یا پایه خنککننده مخصوص لپتاپ استفاده کنید تا جریان هوا بهدرستی برقرار باشد.
-
گرد و غبار و دمای شدید؛ دشمنان پنهان لپتاپ شما
یکی از عواملی که بسیاری از کاربران به آن بیتوجهی میکنند، تأثیر گرد و غبار و دمای شدید بر عملکرد و طول عمر لپتاپ است. این دو عامل میتوانند بهمرور زمان باعث بروز مشکلات جدی در قطعات سختافزاری شوند و در نهایت به کاهش کارایی یا حتی خرابی کامل دستگاه منجر شوند.
گرد و غبار بهتدریج درون لپتاپ نفوذ میکند و روی قطعات داخلی مانند مادربرد، فن خنککننده و صفحهکلید انباشته میشود. این موضوع میتواند منجر به بروز مشکلاتی مانند:
مسدود شدن فن خنککننده: گرد و غبار ممکن است پرههای فن را مسدود کرده و مانع گردش صحیح هوا شود. این امر موجب افزایش دمای داخلی لپتاپ و فشار بیشتر بر سیستم خنککننده خواهد شد. در چنین شرایطی، فن مجبور به کار با سرعت بیشتر میشود که میتواند باعث صدای بلند، کاهش عمر مفید فن و در نهایت از کار افتادن آن شود.
کاهش بازدهی سیستم خنککننده: در لپتاپهایی که دریچههای هوا در قسمت زیرین قرار دارند، ورود گرد و غبار به این دریچهها میتواند موجب اختلال در دفع گرما شود. در نتیجه، قطعاتی مانند پردازنده و کارت گرافیک داغتر از حد استاندارد خواهند شد که میتواند موجب افت عملکرد و حتی خاموش شدن ناگهانی سیستم شود.
خرابی صفحهکلید: گرد و غبار و ذرات ریز ممکن است بهمرور زمان در شکافهای بین کلیدهای صفحهکلید نفوذ کرده و موجب از کار افتادن برخی کلیدها شوند. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، ممکن است صفحهکلید نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد.
ایجاد زنگزدگی روی مادربرد: ورود گرد و غبار به مادربرد و ترکیب آن با رطوبت محیط میتواند به تشکیل زنگزدگی و خوردگی در اتصالات الکترونیکی منجر شود. این موضوع میتواند باعث قطع اتصال برخی مدارهای حیاتی شده و عملکرد کلی لپتاپ را مختل کند.
دمای شدید؛ دشمنی که نمیبینید
لپتاپها برای کار در محدوده دمایی مشخصی طراحی شدهاند و قرار گرفتن در محیطهای بیش از حد گرم یا سرد میتواند به قطعات داخلی آسیب برساند. برخی مشکلات ناشی از دمای نامناسب عبارتند از:
گرمای بیش از حد: قرار دادن لپتاپ در معرض نور مستقیم خورشید، نزدیکی وسایل گرمایشی یا داخل خودرو در یک روز گرم میتواند باعث افزایش شدید دمای داخلی آن شود. این موضوع ممکن است موجب ذوب شدن لحیمهای روی برد، خرابی هارد دیسک و کاهش عمر باتری شود. همچنین، برخی لپتاپها در صورت افزایش بیش از حد دما، برای جلوگیری از آسیب، بهصورت خودکار خاموش میشوند.
دمای بسیار سرد: استفاده از لپتاپ در هوای بسیار سرد نیز میتواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. سرما میتواند موجب تغییر در انبساط و انقباض قطعات الکترونیکی شود و در طولانیمدت به شکستگی اتصالات لحیمی یا کاهش عملکرد باتری منجر گردد. همچنین، انتقال سریع دستگاه از یک محیط سرد به محیط گرم ممکن است باعث ایجاد رطوبت داخلی (چگالش) شود که خطر اتصال کوتاه و آسیب به مدارهای الکترونیکی را به دنبال دارد.
چگونه از لپتاپ در برابر این تهدیدها محافظت کنیم؟
لپتاپ را در مکانهای پرگردوغبار قرار ندهید؛ اگر در محیطی هستید که گرد و غبار زیادی در هوا وجود دارد، از یک پوشش مناسب برای محافظت از دستگاه استفاده کنید.
تمیز کردن منظم لپتاپ؛ هر چند وقت یکبار، با استفاده از یک پارچه بدون پرز و محلول الکلی مناسب، صفحهکلید، دریچههای تهویه و بدنه دستگاه را تمیز کنید. برای پاک کردن گرد و غبار داخلی نیز میتوان از اسپری هوای فشرده یا باز کردن دستگاه و تمیز کردن فن و هیتسینک استفاده کرد (در صورتی که دانش کافی دارید).
از قرار دادن لپتاپ در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید؛ اگر در فضای باز کار میکنید، سعی کنید دستگاه را در سایه نگه دارید و از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید.
هرگز لپتاپ را داخل خودروی داغ رها نکنید؛ دمای داخل خودرو در روزهای گرم میتواند به بیش از ۶۰ درجه سانتیگراد برسد که برای قطعات الکترونیکی بسیار خطرناک است.
از پایههای خنککننده استفاده کنید؛ اگر از لپتاپ برای کارهای سنگین مانند تدوین ویدیو یا بازی استفاده میکنید، یک پایه خنککننده میتواند به بهبود تهویه و کاهش دما کمک کند.
دستگاه را از تغییرات ناگهانی دما دور نگه دارید؛ اگر لپتاپ را از محیط سرد به گرم منتقل کردهاید، قبل از روشن کردن آن مدتی صبر کنید تا به دمای محیط جدید عادت کند.
-
قرار گرفتن در معرض مایعات
به غیر از گرما و گرد و غبار، ریختن مایعات نیز می تواند آسیب زیادی به لپ تاپ وارد کند. این نوع تصادفات قابل اجتناب یکی از شایع ترین علل آسیب صفحه کلید و مادربرد است. انواع مختلف مایعات نیز می توانند باعث زنگ زدگی یا خوردگی اجزای داخلی شوند. بنابراین ممکن است بخواهید لپ تاپ خود را از هر چیزی که می تواند به لپ تاپ شما آسیب برساند دور نگه دارید.
یک پنجره باز در هنگام طوفان می تواند لپ تاپ و همچنین ریختن نوشیدنی ها و سوپ ها را سیل کند. معمولاً باید از گذاشتن لپتاپ در حمام یا در مناطق مرطوب اجتناب کرد. حتی بخار نیز می تواند باعث آسیب مایع شود، زیرا بخار نوعی آب است.
نمی دانید با لپ تاپ خیس شده چه کار کنید؟ اول از همه، نترسید. ما می توانیم به شما نشان دهیم که برای به حداقل رساندن آسیب تا جایی که می توانید چه کاری انجام دهید. ما همچنین نحوه تعمیر آسیب نشت مایع را پوشش می دهیم. راهنمای ما در مورد آسیب های نشت مایع لپ تاپ را اینجا بخوانید.
-
غذا خوردن روی صفحه کلید
همه ما حداقل یکبار این کار را انجام دادهایم؛ مشغول تماشای فیلم یا انجام کار هستیم و میانوعدهای کوچک روی میز کنارمان قرار دارد. اما این عادت رایج میتواند به یکی از بزرگترین عوامل خرابی صفحهکلید تبدیل شود. ریختن خردههای غذا یا مایعات روی لپتاپ ممکن است در ابتدا بیاهمیت به نظر برسد، اما در بلندمدت میتواند مشکلات جدی ایجاد کند.
چرا غذا خوردن روی لپتاپ خطرناک است؟
1. ورود خردههای غذا به زیر کلیدها: قطعات ریز غذا میتوانند بهراحتی بین کلیدهای صفحهکلید گیر کنند. این خردهها بهمرور زمان باعث ایجاد فاصله بین نقاط اتصال کلیدها شده و از عملکرد صحیح آنها جلوگیری میکنند.
2. مسدود شدن مکانیزم کلیدها: برخی از لپتاپها از مکانیزمهای حساس و باریکی برای کلیدهای خود استفاده میکنند. ورود ذرات خارجی به این مکانیزمها میتواند باعث گیر کردن، عدم پاسخگویی یا حتی جدا شدن کلیدها شود.
3. خوردگی و خرابی مدارهای داخلی: مایعاتی مانند قهوه، چای، آب یا نوشیدنیهای گازدار میتوانند به مدارهای الکترونیکی زیر صفحهکلید نفوذ کرده و باعث زنگزدگی، اتصال کوتاه و در نهایت از کار افتادن کامل صفحهکلید شوند.
4. ایجاد لک و چسبندگی روی سطح کلیدها: مواد چرب و شیرین ممکن است روی کلیدها باقی بمانند و علاوه بر ظاهر ناخوشایند، باعث چسبناک شدن آنها شوند که کار با صفحهکلید را دشوار میکند.
چگونه از صفحهکلید در برابر آسیبهای ناشی از غذا محافظت کنیم؟
- از خوردن غذا در نزدیکی لپتاپ خودداری کنید؛ سعی کنید برای خوردن غذا یا نوشیدنی، از لپتاپ فاصله بگیرید و پس از پایان غذا، دستان خود را بشویید تا چربی و ذرات غذا روی صفحهکلید منتقل نشود.
- از کاور صفحهکلید استفاده کنید؛ اگر مجبورید در هنگام کار غذا بخورید، یک کاور سیلیکونی مخصوص صفحهکلید میتواند از نفوذ ذرات و مایعات به داخل آن جلوگیری کند.
- تمیز کردن منظم صفحهکلید؛ از اسپری هوای فشرده، یک پارچه بدون پرز و الکل ایزوپروپیل برای پاک کردن کلیدها و حذف خردههای احتمالی استفاده کنید.
- در صورت ریختن مایعات، سریع عمل کنید؛ اگر بهطور تصادفی نوشیدنی روی لپتاپ ریختید، بلافاصله آن را خاموش کرده، از برق جدا کنید، لپتاپ را وارونه کنید تا مایع تخلیه شود و در سریعترین زمان ممکن برای تعمیر اقدام کنید.
-
اورکلاک
اورکلاک کردن یعنی افزایش فرکانس کاری پردازنده (CPU) و کارت گرافیک (GPU) فراتر از محدودهای که کارخانه تعیین کرده است. این کار معمولاً با تغییر تنظیمات بایوس یا استفاده از نرمافزارهای مخصوص انجام میشود. در نگاه اول، این روش باعث افزایش سرعت سیستم میشود، اما در پشت پرده، مشکلاتی جدی به همراه دارد.
چرا اورکلاک برای کاربران عادی توصیه نمیشود؟
افزایش بیش از حد دما: اورکلاک باعث میشود پردازنده و کارت گرافیک سختتر کار کنند و گرمای بیشتری تولید کنند. اگر سیستم خنککننده بهدرستی نتواند این گرما را مدیریت کند، ممکن است قطعات داخلی دچار آسیب جدی شوند.
کاهش طول عمر قطعات: افزایش ولتاژ و فشار بیشازحد روی پردازنده، موجب استهلاک زودرس و کاهش طول عمر آن میشود. پردازندههای لپتاپ اغلب به مادربرد متصل هستند، بنابراین در صورت خرابی، تعویض آن بسیار پرهزینه خواهد بود.
بیثباتی سیستم و از دست رفتن دادهها: اورکلاک نادرست میتواند باعث کرش کردن ویندوز، ریستارتهای ناگهانی و از بین رفتن اطلاعات شود. حتی ممکن است لپتاپ دیگر بوت نشود!
باطل شدن گارانتی: بسیاری از شرکتهای سازنده، اورکلاک را تحت گارانتی پوشش نمیدهند. اگر سیستم شما در اثر اورکلاک دچار مشکل شود، ممکن است هزینه تعمیر آن کاملاً به عهده خودتان باشد.
راهحل جایگزین برای افزایش سرعت لپتاپ
اگر به دنبال افزایش عملکرد لپتاپ خود هستید، به جای اورکلاک، روشهای ایمنتر را امتحان کنید:
ارتقاء SSD: جایگزینی هارددیسک قدیمی با یک SSD سرعت بارگذاری و اجرای برنامهها را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
افزایش رم: اگر لپتاپ شما از رم پایینی برخوردار است، اضافه کردن رم میتواند عملکرد چندوظیفهای (Multitasking) را بهبود بخشد.
تمیز کردن سیستم و خنکسازی مناسب: حذف گردوغبار و استفاده از پایه خنککننده (Cooling Pad) به جلوگیری از داغ شدن سیستم کمک میکند.
برای افزایش طول عمر لپتاپ خود، باید مراقب عادتهای اشتباهی باشید که میتوانند به دستگاه شما آسیب برسانند. بسیاری از مشکلات لپتاپها ناشی از بیتوجهی به اصول نگهداری درست است؛ از باز نگه داشتن بیش از حد برنامهها و عدم ریستارت به تهویه نامناسب و استفاده در محیطهای پرگردوغبار. این مشکلات میتوانند عملکرد لپتاپ را کاهش دهند و حتی باعث خرابیهای جدی شوند.
از سوی دیگر، پیشگیری همیشه بهتر از پرداخت هزینههای سنگین تعمیرات است. برای مثال، نگهداری لپتاپ در شرایط دمایی و تهویه مناسب، بستن برنامههای غیرضروری، و توجه به سلامت صفحهکلید و صفحهنمایش میتواند از خرابیهای ناگهانی جلوگیری کند.
لپتاپ شما ابزار قدرتمندی است که به شرط مراقبت صحیح، میتواند سالها با شما همراه باشد. اگر عادتهای صحیح را در پیش بگیرید، میتوانید از دستگاه خود بهترین عملکرد را دریافت کنید و از هزینههای اضافی و دردسرهای تعمیرات دور بمانید. پس از امروز شروع کنید و از لپتاپ خود بهترین بهره را ببرید.